Ս. թ. հունիսի 25-ին աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունում տեղի ունեցավ հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերովզբաղվող հանձնաժողովի երկրորդ նիստը: Նիստին ներկա էին հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների և շահերի պաշտպանությանպատասխանատու պետական լիազոր մարմինների ու հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչները: Օրակարգում ընդգրկված էր 4 հարց` ա/ ներառական կրթության համակարգի զարգացումը ԼՂՀ-ում, բ/ հաշմանդամություն ունեցող անձանց ընտրական իրավունքի ապահովմանգործընթացի իրականացումը, գ/ հաշմանդամների վերականգնողական և զբաղվածության ծրագրերի իրականացման ընթացքը, դ/ անձի պահպանված աշխատունակության աստիճանի որոշման հիման վրա հաշմանդամության սահմանման մոդելին անցնելու նպատակահարմարությունը և մեխանիզմները:
Ողջյունի խոսքից հետո հանձնաժողովի նիստը սկսեց հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող հանձնաժողովի անդամ, աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի առաջին տեղակալ Լ. Ղուլյանը: Ըստ օրակարգի՝ քննարկվեցին առաջադիր բոլոր հարցերը: Առաջին զեկուցողը ԼՂՀ կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Ա. Սարգսյանն էր, ով ներկայացրեց կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների կրթության /ներառական կրթության/ կազմակերպման ձևերն ու պայմանները: Զեկուցողը նշեց, որ ներառական կրթության համակարգի ներդրումը ԼՂՀ կրթահամակարգի կարևոր բարեփոխումներից էր: Նա փաստեց, որ ներկա ժամանակահատվածում՝ 2012-13 ուս. տարում, ներառական կրթություն է կազմակերպվում ԼՂՀ 9 դպրոցներում՝ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող 295 երեխաների համար: Նշվեց, որ պետությունը բյուջետային նպատակային ֆինանսավորման միջոցով ապահովում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքունեցող քաղաքացիների համար կրթության պայմանների ստեղծումը, զարգացումը. ըստ այդմ՝ 2011թ. ստեղծվել և կահավորվել են հատուկ ուսուցման լսարաններ, իսկ 2012թ. հունվարի 1-ից ապահովվում է նաև ներառական կրթահամակարգում ուսուցանվող երեխաների սնունդը: Ա. Սարգսյանը կարևորեց նաև այն փաստը, որ 2013թ-ից կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների բժշկահոգեբանամանկավարժական գնահատումը կիրականացվի ԼՂՀ-ում ԿԳ նախարարության ԳԹԿ կառուցվածքում ստեղծված բժշկահոգեբանամանկավարժական բաժնի կողմից, որը մինչ այդ իրականացվում էր Երևանի համապատասխան բաժնի կողմից: Ի հավելումն՝ զեկուցողը նշեց, որ նախադպրոցական կրթության ոլորտում ԼՂՀ ԿԳՆ քաղաքականությունն ուղղված է առկա ներուժի պահպանմանը, այդ կրթատարածքի գործունեության ընդլայնմանն ու մատուցվող կրթական ծառայությունների արդյունավետության բարձրացմանը:
Հաշմանդամություն ունեցող անձանց ընտրական իրավունքի ապահովման գործընթացի իրականացման մասին տեղեկատվությամբ հանդես եկավ ԿԸՀ քարտուղար Ռ.Թ. Նազարյանը: Զեկուցման մեջ ԿԸՀ քարտուղարը նշեց, որ, ԼՂՀ ընտրական օրենսգրքի համաձայն, իրականացվում են հնարավոր բոլոր աշխատանքները հաշմանդամություն ունեցող անձանց ընտրական իրավունքի ապահովման համար, բայց ոլորտում դեռևս առկա են չլուծված խնդիրներ: Նշվեց, որ տեսողական խնդիրներ ունեցող հաշմանդամների ընտրական իրավունքի իրացման գործընթացում առկա խնդիրներից է բրայլյան համակարգով քվեաթերթիկների բացակայությունը, դեռևս առկա է նաև տեղաշարժվելու սահմանափակ հնարավորություններ ունեցող անձանցընտրատեղամաս ներկայանալու խնդիրը՝ պայմանավորված ընտրատեղամասային շենքային պայմանների անհարմարություններով:
Հաշմանդամների վերականգնողական և զբաղվածության ծրագրերի իրականացման ընթացքի մասին զեկուցեցին աշխատանքի և սոցիալականհարցերի նախարարության աշխատակազմի սոցաջակցության բաժնի պետ Ս. Իսրայելյանը և աշխատանքի և զբաղվածության բաժնի գլխավոր մասնագետ Ռ. Իշխանյանը, ովքեր ներկայացրին ոլորտում իրականացվող աշխատանքների ամփոփ հաշվետվություններ՝ վիճակագրական տվյալներով ու համապատասխան վերլուծություններով:
Անձի պահպանված աշխատունակության աստիճանի որոշման հիման վրա հաշմանդամության սահմանման մոդելին անցնելու նպատակահարմարության և դրա կիրառման մեխանիզմների մասին տեղեկատվությամբ հանդես եկավ ԼՂՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության ԲՍՓ կենտրոնի տնօրեն Հ. Հակոբյանը: Նա կարևորեց հաշմանդամության սահմանման մոդելի կիրառման անհրաժեշտությունը՝ այն դիտարկելով որպես հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների ապահովման լուրջ երաշխիք և նրանց համար հասարակական բարեհարմար պայմանների ստեղծման կարևոր գործոն: Զեկուցողը ներկայացրեց արդի վիճակը, առկա հիմնախնդիրները, միջազգային փորձի դիտարկմամբ փաստվեցին սոցիալական այդ մոդելի կիրառման արդյունավետությունն ու նպատակահարմարությունը, ինչպես նաև ներկայացվեցին առաջարկվող լուծումներն ու աշխատանքների իրականացման մեխանիզմները:
Հանձնաժողովի անդամները հանդես եկան առաջարկություններով, որոնք, ինչպես հավաստիացրեց հանձնաժողովի նախագահը, անպայմանորեն հաշվի կառնվեն, և հետևողականորեն ձեռնամուխ կլինեն դրանց լուծմանը:
Նիստի հագեցած օրակարգն ու բուռն քննարկումները փաստեցին ոլորտում առկա խնդիրների մեծաքանակությունն ու դրանց լուծմանն ուղղված աշխատանքների, ծրագրերի հասցեագրվածության ու համակարգայնացման անհրաժեշտությունը:
